گلیم و گلیم بافی

اولین تلاش بشر برای بافندگی با در هم تنیدن ساقه‌های گیاهان بوده است به همین دلیل حصیربافی را می‌توان سرآغاز بافندگی دانست. گلیم در زمره قدیمی ترین دستبافته های بشر می باشد که نتیجه تکامل هنرهای اولیه ای چون حصیربافی است. در دوران نخستین زندگی بشر، انسان اولیه از الیاف گیاهی، ریسمان تهیه کرد. هرچند که ابزار ریسندگی بسیار ابتدایی بود اما سرآغاز تحولات عظیمی در صنعت بافندگی و ریسندگی بوده است و پشتوانه ای گرانبها برای تولید گلیمهای با ارزشی چون گلیم سیرجان.

انسان ابتدایی از الیاف گیاهی ریسمان ساخت و برای مصارف مختلف از آن استفاده نمود. کم کم با کمک گرفتن از اجزای دیگری در طبیعت، ظروف گلی و سپس سفالی، حصیری و فلزی را ساخت. ظروف حصیری، زیراندازهای حصیری و امثال آن نمونه‌هایی بودند که آغاز راه طولانی صنعت بافندگی محسوب می شوند. با گذشت زمان انسان اولیه کشف کرد که چگونه از مو و پشم حیوانات مانند ریسمان های گیاهی نخ بسازد و همچون حصیر آنها را در هم بیامیزد و یک دست بافت خلق کند.

اولین نوع گلیم، گلیم هایی بودند که بافت آنها ساده و شبیه به بافت حصیر بود. در بافت این گلیمها، فقط پود از لابه لای تارها رد می شد و یک بافته ساده و نسبتاً ضخیم را حاصل می نمود که از آن برای پوشاندن کف و دیوارها استفاده می شد. در حال حاضر نیز در بسیاری از مناطق، این نوع گلیمهای ساده باف با اندکی تغییر در ابزار و مواد اولیه و طرح در حال اجرا هستند. لازم به ذکر است این نوع دست بافته های ساده و دوست داشتنی هنوز کم و بیش طرفداران خاص خود را دارد و معمولا طرفداران آنها گزینه هایی چون سادگی و قیمت مناسب برایشان اهمیت خاصی دارد. در استان کرمان نیز در برخی مناطق البته به میزان محدود از این نوع گلیم تولید می شود.

گلیم سیریکی پیچ سیرجان

در خصوص هنر و صنعت گلیم بافی باید گفت این صنعت نیز مانند سایر صنایع با تحولات بسیار همراه بوده و طی هزاران سال نمونه‌های ارزشمند و فاخری به وجود آورد که گلیم شیریکی پیچ و ورنی نمونه‌های تکامل یافته و منحصر به فردی از این دسته می باشد. گلیم شیریکی پیچ که به دلیل ظرافت آن به گلیم سوزنی نیز شهرت دارد از پرطرفدارترین دستبافته های تجاری ایران محسوب می شود . نوع مرغوب آن بالاترین قیمت را در بین انواع گلیمها دارد.

این گلیم ها معمولاً بر روی دارهای افقی در مناطق روستایی و عشایری تولید می‌شوند. مواد اولیه مرغوبی که در تولید نمونه های بی نظیر گلیم شیریکی پیچ سیرجان استفاده می شود بالای ۷۰ درصد مرینوس خارجی دارد. روشهای بافت این گلیم ها به روش پودپیچی است. در این روش بافت، نقش گلیم بر اثر تابیدن نخهای الوان پود به دور نخهای چله ایجاد می‌شود. طرح ها و نقوش روی گلیم معمولاً انتزاعی و ذهنی بافته بوده و همین امر جذابیت گلیم را چند برابر نموده است. ابزار بافندگی در گلیم پیچ مشابه گلیمهای ساده بوده و  شامل دار قالی بافی، شانه، قیچی و گاه قلاب است .

طرح ها و نقوش گلیم شیریکی پیچ سیرجان بسیار متنوع است و می تواند هر سلیقه ای را پوشش دهد. موسی‌خانی،شول، خشتی، خطی، سه‌کله، قابی، ترنجی، سماور  و گلدانی نمونه هایی اصیل از طرحهای این نوع گلیم کرمان است.

رنگها درگلیم شیریکی پیچ سیرجان از اصالت و پختگی خاصی برخوردارند. همنشینی رنگها به گونه‌ای چشم نواز در کنار یکدیگر قرار گرفته است که میتواند تکمیل کننده زیبایی در فضاهای مختلف باشد.

پیشنهادات کاربردی

در فلسفه اولیه، گلیم برای زیر انداز و پوشاندن دیوارها به وجود آمد اما گلیم های مرغوب شریکی پیچ سیرجان به حدی زیبا و جذاب هستند که در اغلب موارد می‌تواند به عنوان دیوارکوب، تزیینی برای دیوار باشد. در تولیدات امروزی با توجه به کیفیت و ظرافت نخهای الوان استفاده شده در بافت گلیم، بسیاری از گلیم‌های زیرپایی به حدی ظریف و زیبا هستند که می‌توان آنها را همچون قابی بزرگ بر دیوار نصب نمود. از گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید با توجه به سایز آن می توانید در فضای بین مبلمان، وسط یک اتاق کوچک یا جلوی تخت خواب یا پادری استفاده کنید. گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید بخاطر اندازه متناسب آن همچنین می تواند زینت بخش دیوار لابی یا پذیرایی باشد.

راهنمای خرید گلیم

در هنگام مقایسه، گلیم ها را از نظر ابعاد، کیفیت و مواد اولیه در فیلدهای مشابه با هم مقایسه کنید. هنگام خرید گلیم نکاتی را مدنظر داشته باشید. گلیمهای چله پشم مرغوب از گلیمهای چله پنبه مرغوب گرانتر هستند. گلیمهای پیچ باف پشمی از گلیمهای ساده باف پشمی گرانتر هستند. جنس الیاف پشمی در قیمت و کیفیت گلیم بسیار تأثیر گذار است. هر چه میزان پشم خارجی آن بیشتر باشد از کیفیت بالاتری برخوردار است. معمولاً پشمهای نامرغوب پرزهای اضافه زیادی دارند اما نخهای پشم خارجی باکیفیت، پرزدهی بسیار کمی دارند. بافت تمیز و نوع نقشه نیز از عوامل تأثیرگذار هنگام خرید است که عموماً از لحاظ بصری قابل تشخیص می باشد.

از میان گلیمهایی که در استان کرمان بافته می شود، گلیم سوزنی سیرجان یا همان گلیم شیریکی پیچ، شهرت جهانی یافته است. اگر قصد خرید گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید یا طرحهای مشابه آن را دارید حتماً از فروشگاههای معتبر آن را تهیه کنید و از کیفیت گلیم در خصوص نوع بافت، مواد اولیه و کیفیت رنگرزی الیاف آن اطمینان حاصل نمائید.

به همین منظور فروشگاه آنلاین صنایع دستی بیتاگالری تلاش نموده نمونه های ارزنده ای در سایزها و قیمتهای مختلف برای خریداران محترم و علاقمندان گلیم کرمان ارائه نماید که از تنوع در سایز و طرح و رنگ برخوردار باشد.

شستشو و نگهداری گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید

گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید مانند سایر گلیمهای شیریکی پیچ سیرجان تماماً از پشم تولید شده است. همواره به این نکته توجه داشته باشید پشم نسبت به رطوب و گرما حساس است و شروع به خوردگی می کند یا حشرات موذی سراغ آن می‌آیند. هنگام استفاده از یک فرش پشمی یا گلیم پشمی، به خاطر داشته باشید هرگز گلدان را بدون زیر گلدانی روی دستبافته قرار ندهید. در صورت خیس شدن فرش یا گلیم حتماً در سریع ترین زمان ممکن آن را خشک نمایید. گلیم را در محلی پهن نمایید و از آن استفاده کنید که هوا در رفت و آمد باشد. در صورتی که گلیم به مواد خوراکی یا مصنوعی آغشته شد سریعاً آنرا با شوینده مناسب تمیز و سپس خشک نمایید. رعایت این نکات می تواند به طول عمر دستباف شما کمک نموده و در دوران استفاده از آن لذت ببرید.

برای شستشوی گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید در وهله اول بهتر است آن را به قالیشویی بسپارید. دستبافته های طبیعی نسبت به تولیدات ماشینی از ظرافت خاصی برخوردارند.حتما اطمینان حاصل کنید که قالیشویی در شستشوی کالای دستباف از مهارت کافی برخوردار باشد.

در صورتی که گلیم شما نیاز به شستشوی اساسی نداشت، یرای تمیز کردن آلودگیهای سطحی و حوادث ناگهانی و ریخت و ریزهای جزئی می توانید در منزل عملیات شستشوی جزئی را انجام دهید. برای انجام عملیات شستشو میتوانید از یک شوینده مانند مایع لباسشویی، مایع ظرفشویی یا پودر لباسشویی استفاده کنید. شوینده را در آب سرد حل کنید و روی قسمت مورد نظر گلیم بریزید و با دست، اسکاج یا برس نرم آنرا تمیز کرده سپس آبکشی و خشک نمایید. اگر آلودگی در حد لکه است یا غذا روی گلیم ریخته شده می توانید با یک وسیله مانند قاشق ابتدا اضافات را بردارید و سپس با یک اسکاج و شامپو فرش محل را تمیز نمایید.

نکات قابل توجه برای شستشوی گلیم سوزنی سیرجان با حاشیه سفید

• هرگز از لکه بر، سفیدکننده و مانند آن برای تمیز کردن آلودگیهای بوجود آمده استفاده نکنید.
• هرگز از آب داغ یا آب گرم برای شستشوی گلیم استفاده نشود.
• هرگز گلیم دستباف را در آب یا محلول شستشو نخیسانید.
• پس از شستشوی گلیم آن را در معرض هوای آزاد قرار دهید تا خشک شودو هرگز از شوفاژ، بخاری یا اتو برای خشک کردن گلیم استفاده نفرمائید.