تاریخچه

پیشینه کشف و استفاده از مس در ایران به بیش از پنج هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. آنچه از آثار تاریخی و نمونه های باستانی مشاهده می شود حاکی از آن است که ایران جزو اولین تمدن ها در جهان است که از مس و ظرف مسی استفاده کرده است. آثاری که از تپه سیلک کاشان، تپه زاغه قزوین، تل ابلیس کرمان به دست آمده برای بر این امر صحه می گذارد. در ابتدای کشف فلز مس، همچون سایر اکتشافات بشر اولیه در ابتدا در جهت تأمین مایحتاج ابتدایی و نیازهای اولیه انسان به کار گرفته شد. تهیه ظرف مسی، ابزارآلات و استفاده در ساخت و ساز در بنا اولین کاربردهای بشر از مس بوده است. کم کم با رشد و توسعه کسب و کار و افزایش جمعیت از مس برای ضرب سکه و همچنین استفاده در تزئینات بنا و ظروف و وسایل تزیینی استفاده شد. با گذر از نیازهای اولیه، این فلز برای رفع نیازهای ثانویه به کار گرفته شد. با توسعه زندگی شهری و ساخته شدن کارخانه ها و کشف برق و سایر امکانات رفاهی که نیازمند زندگی مدرن بود کاربردهای صنایع از طلا تا مس و آهن و غیره گسترش یافت. امروزه مصارف مس علاوه بر استفاده در تزئینات بناهای مسکونی، تجاری و شهری، در صنایع بزرگ و کوچک نقش آن کاملاً مشهود است و به فلزی پرکاربرد در صنایع مختلف تبدیل شده است و محصولات متنوعی از جمله ظرف مسی پلو خوری و هزاران نمونه دیگر از آن تهیه می شود.

گرچه هزاران سال از اولین به کارگیری مس به روش های مختلف می گذرد و در دوران مختلف، شکوفایی و رونق خاصی داشته است اما شروع رسمی به شکل نوین و با تکنولوژی روز را می توان مربوط به سال ۱۳۱۵ دانست در این سال اداره کل معادن تاًسیس شد و یکی از کاربردهای مهم مس در آن زمان تاًمین مس برای تولید تسلیحات نظامی ارتش بود، گرچه این فلز در همان دوران در صنایع مختلف به کار گرفته می شد.

اخیراً با نگاهی گذرا به صد سال گذشته در میابیم رشد تکنولوژی و رشد بسیار سریع صنایع مختلف سبب شده استفاده از فلزات مختلف در صنایع متنوع رشد چشمگیری داشته باشد چنان که قابل قیاس با هزاره های قبل که روند کشف و استفاده از صنایع بسیار کند بوده است، نیست .

فواید مس

از فواید و کاربردهای مس در صنعت و ساخت و ساز و تزیینات که بگذریم، مس از آن دسته فلزات است که در ظروف آشپزخانه پس از گذشتن سالها هنوز کاربرد قابل توجهی دارد.علاوه بر زیبایی این ظروف باید به خواص پزشکی آن و تاًثیرش بر سلامتی نیز توجه ویژه داشت.

بدن انسان به طور طبیعی به روزانه دو تا سه میلی گرم مس نیاز دارد. از آن جایی که مس در بدن تولید نمی شود، باید از طریق مواد خوراکی و منابع خارج از بدن تامین گردد. برخی از مهمترین مواد خوراکی که می توان از طریق آنها مس بدن را تاًمین نمود عبارتند از گیاهان برگ سبز، چغندر، عدس، جگر، قارچ، انواع آجیل، غلات کامل و غذاهای دریایی . راه دیگر ورود این ماده معدنی مؤثر به بدن استفاده از ظروف مسی در پخت و پز و ظروف مورد استفاده به صورت روزمره است.

میزان مس مورد نیاز بدن بر اساس ویژگی های سنی به این قرار است:

 بزرگسالان ۹۰۰ میکروگرم روزانه
زنان باردار ۱۰۰۰ میکروگرم روزانه
نوزادان تا شش ماهگی بر اساس هر کیلو وزن ۳۰ تا ۲۰۰ میکروگرم
کودکان ۶ ماه تا ۱۰ سال ۸۰ تا ۱۲۰ میکرو گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن

مس خواص فراوان دارد که از آن همه به ذکر پاره ای  اکتفا می کنیم. خواص ضد میکروبی مس از ویژگی‌های منحصر به فرد آن است همچنین مس آنتی اکسیدانی است که با نابود کردن رادیکال‌های آزاد در بدن کمک می‌کند تا بدن از آسیب‌هایی مانند سرطان، پیری زودرس و به طور کلی آسیب های سلولی در امان باشد. این ماده مصرفی علاوه بر آنکه در سوخت و ساز کلسترول و گلوکز نقش ارزنده‌ای دارد، نقش به سزایی در مبارزه با التهابات مزمن بر عهده دارد. این عنصر می‌تواند در پیشگیری از پوکی استخوان مؤثر بوده و نقش ویژه‌ای در بهبود کم خونی داشته باشد. در واقع می توان با مصرف روزانه (به اندازه کافی) آن، از ابتلا به برخی بیماری ها از جمله کم‌خونی پیشگیری نمود.

توجه داشته باشید میزان مس موجود در بدن باید به اندازه کافی باشد. همانطور که کمبود آن می تواند عوارض بسیاری داشته باشد، استفاده زیاده از حد آن نیز می‌تواند سمی و خطرناک باشد. اگر از مکمل ها استفاده نمی کنید توجه به رژیم غذایی مناسب می تواند نگرانی مسمومیت های ناشی از مصرف مس را در شما به حد صفر تقلیل دهد چرا که مواد طبیعی میزان آهن مورد نیاز را تأمین می‌کند و معمولاً در شرایط نرمال افراد بیش از حد معمول، خوراکی های دارای آهن را مصرف نمی‌کنند ولی چنانچه از مکمل ها استفاده می کنید همواره میزان املاحی که به بدنتان وارد می‌شود را مد نظر داشته باشید. نکته قابل توجه آنکه میزان استفاده کافی از این کانی گرانبها می‌تواند انرژی مضاعف به شما داده و خستگی را از شما دور نماید. علاوه بر آن شما را در مقابل ابتلا به پوکی استخوان و بیماری‌های کبدی مصون نماید .

پیشنهادات کاربردی ظرف مسی پلو خوری

 ظرف مسی در سایزهای مختلف و برای مصارف مختلف تولید می شوند و از آنجا که مصارف مختلفی در منازل، رستوران ها و یا محل کار می توان برای آنها تعریف کرد یک ظرف مسی کاربرد فراوان دارد. می‌توان گفت یک ظرف مسی مانند شیرینی خوری کاربردهای مختلفی می‌تواند داشته باشد یا مثلاً یک کاسه کوچک می تواند برای ماست یا سالاد استفاده شود یا بخشی از سرویس آجیل خوری شما باشد، ظرف آبنبات یا ظرف پسته باشد یا آنکه به عنوان ظرف کوچک در وعده های غذایی به کار رود.
ظرف مسی پلو خوری را می توانید به عنوان ظرف خورشت خوری، برای پذیرایی به کار ببرید. اگر تصمیم دارید یک هدیه برای روز مادر، روز زن تهیه کنید و یا آنکه یک هدیه برای دوستتان بخرید و سلیقه او را نمی دانید ظرف مسی می تواند گزینه خوبی باشد چراکه برای افراد با سلیقه های مختلف کاربرد دارد. حتی اگر کسی نخواهد از آن استفاده کند می تواند به عنوان ظرف تزئینی آن را داخل بوفه قرار دهد. اگر قصد خرید ظرف مسی از فروشگاه اینترنتی در کرمان را دارید بیتاگالری گزینه مناسبی است و در شهر کرمان ارسال رایگان دارد. علاوه بر آن می توانیم هدیه شما را به شکل کادو بسته بندی و ارسال کنیم.

راهنمای خرید ظرف مسی پلو خوری

ظروف مسی به سه روش تولید می شوند: چکشی، نیمه چکشی، ماشینی. بر اساس آن که ظروف به چه روشی تولید شوند تفاوت‌هایی دارند. مثلاً هنگام خرید ظرف مسی چکشی که تمامی مراحل تولید توسط دست انجام می‌شود و از گرانترین دسته ظروف مسی هستند باید به نکاتی توجه کنید از جمله آنکه لبه کارها باید کاملاً صاف باشد و زائده نداشته باشد. برای تمام ظروف مسی، اگر درون یا بیرون ظرف موردنظر از قلع پوشانده شده است میزان قلع باید یکسان بوده و در تمام سطح ظرف مسی یکنواخت باشد. دقت کنید ظرف مسی دچار پارگی یا شکستگی یا تورفتگی غیرمتعارف نباشد و قسمت قلع شده خراشیدگی یا زدگی نداشته باشد.

شستشو و تمیز کردن ظرف مسی پلو خوری

 برای شستشوی ظرف مسی مانند سایر ظروف، از مایع ظرفشویی و یک اسکاچ نرم استفاده کنید. هرگز از سیم ظرفشویی برای شستن ظروف مس چه داخلی و چه خارجی آن استفاده نکنید. سیم ظرفشویی قسمت قلع شده را خط می اندازد و علاوه بر آنکه بر ظاهر ظروف مسی تأثیر منفی دارد، سبب ورود مقدار زیادی مس به غذا می شود که خطرناک است. هر زمانی که احساس کردید قسمتی از داخل ظرف مسی قرمز شده آن را برای قلع اندود شدن مجدد یا اصطلاحاً سفید کردن، به شخص مربوطه بسپارید. در صورت تمایل می توانید ظروف مسی خود را که نیاز به سفید گری دارد برای ما ارسال نمائید تا برای شما به بهترین شکل ممکن ظرف را قلع اندود کنیم.

روش های تمیز و براق نمودن سطح ظروف مسی

• استفاده از پیاز: از پیاز یا آب پیاز برای تمیز کردن سطح ظروف مسی می توانید استفاده نمایید که البته بستگی به میزان سیاه شدن یا تغییر رنگ ظرف مسی دارد.
• استفاده از نمک و سرکه: برای تمیز کردن ظروف مسی با این دو ماده باید سطح ظرف را به سرکه آغشته کنید سپس روی آن نمک بپاشید و با یک دستمال سفید یا دستمالی که رنگ نمی دهد سطح ظرف را تمیز نمائید. اگر با یک بار انجام دادن، تمیزی دلخواه حاصل نشد این کار را چند بار تکرار کنید. علاوه بر این روش می توانید نمک و سرکه را در آب بریزید و پس از جوش آمدن، ظرف مس مورد نظر را داخل آن قرار دهید و اجازه دهید تا زمانی که ظرف به اندازه دلخواه شما تمیز می‌شود در ظرف بزرگ آب نمک و سرکه بجوشد .
• ترکیب آب لیموترش و جوش شیرین: با استفاده از آب لیموترش و جوش شیرین خمیر درست کنید و روی سطح ظرف مسی را به طور کامل آغشته نمایید. اگر سطح ظرف سریع خشک شد دوباره این کار را تکرار کنید. پس از حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه با یک دستمال خشک خمیر خشک شده را از سطح ظرف تمیز کنید.
• سس گوجه فرنگی: از مواد غیر قابل تصور برای تمیز کردن سطوح ظروف مسی سس گوجه فرنگی یا همان کچاب است. سطح ظرف مورد نظر را با سس گوجه فرنگی کاملاً بپوشانید و اجازه دهید حدود یک ساعت روی ظرف بماند سپس آن را با یک دستمال و کمی فشار از روی ظرف تمیز کنید و سپس ظرف را شسته و خشک نمایید.
• جوش شیرین و سرکه: ترکیب جوش شیرین و سرکه نیز می تواند به شما در تمیز و براق کردن ظرف مسی کمک نماید. خمیری از جوش شیرین و سرکه تهیه کنید و آن را روی سطح ظرف مسی یعنی روی قسمت قرمز رنگ آن بمالید و اجازه دهید حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه جوش شیرین روی ظرف بماند تا خشک شود. سپس با یک دستمال سفید و دستمالی که رنگ نمی دهد جوش‌شیرین را از روی ظرف تمیز کنید، ظرف را شستشو دهید و آن را خشک نمائید.
• آب لیموترش و نمک: استفاده از ترکیب آب لیموترش و نمک روش بسیار ساده و در دسترس برای براق کردن ظروف مسی است اگر لیموترش تازه در دسترس دارید آن را نصف کنید و قسمت برش خورده را روی نمک بگذارید تا کاملاً نمکی شود. سپس آن را روی ظرف بمالید تا سطح ظرف براق شود. سپس با حوله خیس، سطح ظرف را از ترکیب آبلیمو و نمک تمیز نموده، ظرف را شسته و با دستمال خشک نمائید. اگر لیموی تازه در دسترس ندارید خمیری از نمک و آب لیموترش آماده کنید و روی سطح ظرف مسی را آغشته نمائید. پس از خشک شدن ترکیب، ظرف را با یک دستمال خشک تمیز کنید و سپس شستشو داده و خشک نمائید .
• ترکیب نمک، سرکه و آرد: به میزان مساوی آرد و نمک را با هم مخلوط کنید سرکه را کم کم به این ترکیب اضافه نمایید تا ترکیب حالت خمیری به خود بگیرد. خمیر حاصل را روی ظرف مسی بمالید و اجازه دهید ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بماند تا خشک شود، سپس با یک دستمال تمیز سطح ظرف را از ترکیب مذکور پاک نمائید. سپس ظرف را با آب و مایع ظرفشویی بشوئید تا بوی سرکه از بین برود. پس از شستشو ظرف مسی را خشک نمائید.
• برای تمیز کردن قسمت سفید شده یا قلع اندود می توانید از خاکستر نرم زغال و یک اسکاچ نرم استفاده کنید. بهتر است اسکاچ را با خاکستر آغشته نموده و کمی مایع ظرفشویی یا پودر لباسشویی به آن اضافه کنید و داخل ظرف بکشید تا سطح قلع سفید شود.

نکات مورد توجه برای استفاده از ظرف مسی

• هرگز در ظرف مسی قلع اندود نشده (یا اصطلاحاً سفید نشده)، ماده اسیدی مانند ترشی یا آبلیمو نریزید.
• هرگز در ظرفی که قلع اندود نشده غذا طبخ نکنید چرا که باعث ورود میزان زیادی مس به بدن شده و رسوب این حجم مس در کبد سبب مسمومیت بدن می شود .
• ظرف مسی را هرگز را به مدت طولانی نخیسانید و اگر نیاز به خیساندن ظرف نیست آن را در لحظه بشوئید .
• ظرف مسی را در فضای مرطوب نگهداری نکنید. در مناطق مرطوب مانند شمال ایران پس از شستشوی ظرف مسی آن را خشک نموده و در محفظه بسته مانند بوفه یا کابینت که از رطوبت دور باشد نگهداری نمائید.
• در بسیاری از ظروف مسی پایه دار، پایه ها قابل جداسازی هستند هنگام جابجایی که احتمال آسیب دیدن ظرف وجود دارد پایه ها را جدا کنید و در یک پارچه بپیچید تا نه پایه آسیب ببیند و نه سبب آسیب رساندن به ظرف شود.
• ظرف مسی را داخل ماشین ظرفشویی قرار ندهید و آن را با دست بشوئید.
• برای دوام بیشتر و طولانی شدن دوران استفاده بهینه از ظرف مسی، پس از شستشو حتماً ظرف را خشک نمائید .