گلیم و گلیم بافی

در هم تنیدن ساقه‌های گیاهان، اولین تلاش بشر برای بافندگی بوده است به همین دلیل حصیربافی را می‌توان سرآغاز بافندگی دانست. گلیم در زمره قدیمی ترین دستبافته های بشر می باشد که نتیجه تکامل هنرهای اولیه ای چون حصیربافی است. در دوران نخستین زندگی بشر، انسان اولیه از الیاف گیاهی، ریسمان تهیه کرد. هرچند که ابزار ریسندگی بسیار ابتدایی بود اما سرآغاز تحولات عظیمی در صنعت بافندگی و ریسندگی بوده است و آغازگر تولیداتی که در نهایت، تنوع محصول به شکل امروزی را ایجاد کرد و محصولاتی چون انواع کیف سنتی و کیفهای گلیمی و جاجیمی و کامل تر از آن محصولات گلیم سیرجان و سپس قالی را آفرید.

انسان ابتدایی از الیاف گیاهی ریسمان ساخت و برای مصارف مختلف از آن استفاده نمود. کم کم با کمک گرفتن از اجزای دیگری در طبیعت، ظروف گلی و سپس سفالی، حصیری و فلزی را ساخت. ظروف حصیری، زیراندازهای حصیری و امثال آن نمونه‌هایی بودند که آغاز راه طولانی صنعت بافندگی محسوب می شوند. با گذشت زمان انسان اولیه کشف کرد که چگونه از مو و پشم حیوانات مانند ریسمان های گیاهی نخ بسازد و همچون حصیر آنها را در هم بیامیزد و یک دست بافت خلق کند.

اولین نوع گلیم، گلیم هایی بودند که بافت آنها ساده و شبیه به بافت حصیر بود. در بافت این گلیمها، فقط پود از لابه لای تارها رد می شد و یک بافته ساده و نسبتاً ضخیم را حاصل می نمود که از آن برای کفپوش و دیوارپوش استفاده می شد. در حال حاضر نیز در بسیاری از مناطق، این نوع گلیمهای ساده باف با اندکی تغییر در ابزار و مواد اولیه و طرح در حال تولید هستند. از این گلیمها در مصارف مختلف استفاده می شود و انواع محصولات از گلیم زیرپایی گرفته تا انواع کیف، گلدان، تابلو، پرده و…. از این دستباف زیبا تهیه می شود.

گلیم هایی که به روش ساده بافی تولید می شوند انواعی دارند. گلیمهای چاکدار، گلیمهای دو رو، گلیمهای یک رو از این دسته هستند که شیوه بافت همه آنها پودگذاری است اما در مرحله اجرا کمی تفاوت دارند.

ابزار بافندگی در مناطق مختلف کمی تفاوت دارد شامل دار قالی بافی، شانه، قیچی و گاه قلاب است .

طرح ها و نقوش در گلیمهای ساده بسیار متنوع است و بر اساس منطقه جغرافیایی و ایل و  اقوام مختلف ایرانی تفاوت دارد.

رنگها درگلیم متاثر از منطقه جغرافیایی، میزان مواد رنگزای طبیعی موجود در منطقه، فرهنگ قومی، ایل و طایفه است. رنگهایی که در منطقه سیستان و بلوچستان بر روی گلیمها استفاده می شود با رنگهای به کار رفته در گلیمهای شمال کشور و یا گلیمهای شیراز متفاوت است.

جاجیم نیز دستباف ساده ای نزدیک به گلیم ساده باف است و عموماً از گلیم ضخامت کمتری دارند. جاجیم، محصول دستبافی است که بر روی دستگاه بافندگی تولید می‌شود. دستگاهی ساده تر از دار بافت گلیم یا قالی. دستگاهی که می‌توان با وجود نخهای تار و پود آزاد و جاجیم نیمه کاره، کل دستباف را لوله نمود و جمع کرد و همراه با فصل کوچ جابجا نمود. از جاجیم برای پوشاندن کف، دیوارها و بسته بندی وسایل، روانداز و مانند آن استفاده می‌شود.

از گلیم و جاجیم محصولات متنوعی تولید می شود؛ کیف، کفش، روتختی، کوسن، پشتی، صندوقچه، رو تختی، رانر، روکرسی، تابلو، رومیزی و پرده نمونه هایی از محصولاتی است که با گلیم و جاجیم تولید می شود و این روزها رواج دارد. کیف گلیمی دوشی و دستی گوشواره،نمونه ای از انواع مدلهای کیفهای گلیمی و جاجیمی است.

پیشنهادات کاربردی برای کیف گلیمی دوشی و دستی گوشواره

کیف گلیمی دوشی و دستی گوشواره، از گلیم و جاجیم دستباف پشمی تولید شده، آستر پارچه ای، بند دستی مجزا ، بند دوشی قابل تنظیم ، وزن سبک و ابعاد متوسط، یکی از نمونه های کاربردی برای افرادی است که به دنبال چنین ویژگیهایی از کیف هستند و با کیفهای خیلی کوچک و کم جا یا کیفهای بزرگ موافق نیستند. طرح متفاوت دو سمت کیف باعث می شود شما بتوانید با پوششهای مختلف و رنگهای متفاوت آن را ست کنید. این مدل را می توانید با لباس رسمی و یا تیپ اسپرت خانمی استقاده نمائید. این مدل شیک می تواند هدیه مناسبی برای روز دختر، روز زن و یا کادوی تولد باشد و یا یک سورپرایز زیبا برای یک بانوی خاص پسند.

راهنمای خرید کیف گلیمی دوشی و دستی گوشواره

کیف گلیم و جاجیم دستباف مانند سایر محصولات صنایع دستی از حساسیت های خاصی در خرید برخوردار است.  کیفیت بافت گلیم و جاجیم، رنگ آن، کیفیت دوخت کیف، یراق آلات، جنس آستر و نحوه بسته بندی و اطلاع رسانی در مورد روش شستشو و نگهداری محصول از جمله مواردی هستند که در هنگام خرید یک محصول دستباف باید مدنظر داشته باشید. در حقیقت معیارهای قیمت گذاری برای یک کیف دستباف می باشند. اگر تمام کیف از دست باف تشکیل شده، به نوع گلیم و جاجیم آن توجه کنید. گلیمهای چله پشم مرغوب از گلیمهای چله پنبه مرغوب گرانتر هستند. گلیمهای پیچ باف پشمی از گلیمهای ساده باف پشمی گرانتر هستند. جنس الیاف پشمی در قیمت و کیفیت قسمت گلیم باف بسیار تأثیر گذار است. از میان گلیمهایی که در ایران تولید می شود، گلیم سوزنی سیرجان یا همان گلیم شیریکی پیچ شهرت جهانی دارد. برای کیفهایی که در تولید آنها از گلیم سیرجان استفاده شده به ظرافت و کیفیت بافت و طرح آن دقت نمائید.

برای یک کیف مرغوب، آستر باید پارچه ای باشد و جاجیم از تراکم بافت و کیفیت مواد اولیه بالایی برخوردار باشد. آسترهای سوزنی برای کارهای مرغوب و قیمت بالا به کار نمی روند و از آنها صرفاً جهت ارائه محصول قیمت پایین و اقتصادی استفاده می شود. تعداد جاهای کاربردی تعبیه شده در کیف به تناسب اندازه آن، عامل مؤثری در خرید و قیمت گذاری است. از کیفیت زیپ غافل نشوید و حتما قبل از خرید آنرا چک کنید. اگر از فروشگاه اینترنتی خرید می کنید در نظر داشته باشید حتماً ضمانت تعویض و برگشت کالا داشته باشد و در صورت معیوب بودن، به راحتی بتوانید در بازه زمانی تعریف شده کالا را مرجوع نمائید.

اگر گرهی روی قسمت گلیم و جاجیم کیف مشاهده نمودید ایراد محسوب نمی شود چراکه در زمان بافت گلیم و جاجیم دستباف، پس از اتمام نخ، ممکن است نخ بعدی به نخ قبل گره زده می شود و فرایند بافندگی ادامه یابد. بند قابل تنظیم از ویژگی های دیگری است که باید حتماً آن را چک کنید. ممکن است قد شما بلند یا کوتاه باشد. تنظیمات بند را چک کنید که متناسب با قد شما و قرار گرفتن کیف بر روی شانه به شکل دلخواهتان باشد.

شستشو و نگهداری  کیف گلیمی دوشی و دستی گوشواره

کیفهایی که از گلیم و جاجیم دستباف در تولید آنها استفاده شده است نسبت به کارهای برزنتی، چرم مصنوعی و یا پارچه ای شرایط نگهداری متفاوتی دارند. اگر روشهای بهینه نگهداری و شستشوی کیف جاجیمی را به کار  ببرید دوران طولانی تری می توانید از کیف خود استفاده نمایید و از آن لذت ببرید.

کیفهای سنتی دستباف اغلب از پشم تولید شده است. توجه داشته باشید پشم نسبت به رطوب و گرما حساس است و شروع به خوردگی می کند یا حشرات موذی سراغ آن می‌آیند. هنگام استفاده از یک محصول پشمی، به خاطر داشته باشید آن را در محیط مرطوب قرار ندهید. در صورت خیس شدن کیف حتماً در سریع ترین زمان ممکن آن را خشک نمایید. هر زمان که از کیف دستباف خود استفاده نمی کنید آن را در معرض رطوبت و یا گردوخاک قرار ندهید. کیف را داخل یک کیسه پارچه‌ای قرار دهید. می توانید کیف را درکاوری که همراه با خرید کیف جاجیمی مستطیل دو جیب از مجموعه بیتا به شما تقدیم شده نگهداری نمایید. هرگز از کیسه نایلونی برای نگهداری کیف استفاده نکنید.

در صورتی که کیف دستباف شما به مواد خوراکی یا مصنوعی آغشته شد سریعاً آنرا با شوینده مناسب تمیز و سپس خشک نمایید. رعایت این نکات می تواند به طول عمر دستباف شما کمک نموده و در دوران استفاده از آن لذت ببرید.

برای شستشوی کیف گلیمی دوشی و دستی گوشواره، در وهله اول بهتر است آن را به خشکشویی بسپارید. محصولات طبیعی نسبت به تولیدات ماشینی از ظرافت خاصی برخوردارند. حتما اطمینان حاصل کنید که خشکشویی مد نظر شما در شستشوی کیف دستباف از مهارت کافی برخوردار باشد.

در صورتی که کیف شما نیاز به تمیز کردن سطحی داشت و روی کیف بستنی، غذا یا امثال آن ریخته شده می توانید با یک وسیله مانند قاشق ابتدا اضافات را بردارید و سپس با یک اسکاج و شامپو فرش محل آلودگی روی کیف را تمیز نمایید. برای تمیزی بیشتر پس از شامپو فرش از یک دستمال خیس سفید یا دستمالی که رنگ نمی دهد برای پاک کردن اثرات شامپو فرش استفاده کنید. در پایان از یک دستمال خشک برای گرفتن آب اضافه استفاده کنید و کیف را در فضای باز قرار دهید تا کاملا خشک شود.

در صورتی که نیاز به شستشوی کامل کیف دارید و تصمیم گرفتید این کار را در خانه انجام دهید به این شیوه عمل کنید؛ برای انجام عملیات شستشو می توانید از یک شوینده مانند مایع لباسشویی، مایع ظرفشویی یا پودر لباسشویی استفاده کنید. شوینده را در آب سرد حل کنید (اگر از پودر لباسشویی استفاده می کنید آن را صافی کنید به گونه ای که دانه های پودر در محلول نباشد). ظرفی که محلول شوینده را در آن می ریزید باید به اندازه ای باشد که کیف به راحتی در آن قرار گیرد. سپس کیف را در آن غوطه ور نمائید. پس از آنکه کیف به طور کامل خیس شد قسمت گلیمی آن را می توانید با برس نرم و یا اسکاج نرم بشوئید. توجه داشته باشید قسمت جاجیمی کیف را فقط با دست و با ملایمت کامل بدون اسکاج یا برس و یا چلاندن، شستشو دهید.  در مرحله نهایی کیف را با آب سرد آبکشی نموده و در فضای باز آویزان کنید تا خشک شود.

نکات قابل توجه در شستشو

• هرگز از لکه بر، سفیدکننده و مانند آن برای تمیز کردن آلودگیهای بوجود آمده استفاده نکنید.
• هرگز از آب داغ یا آب گرم برای شستشوی کیف جاجیم استفاده نشود.
• هرگز کیف دستباف را در آب نخیسانید.
• پس از شستشوی کیف آن را در معرض هوای آزاد قرار دهید تا خشک شودو هرگز از شوفاژ، بخاری یا اتو برای خشک کردن دستبافته استفاده نکنید.
• توجه داشته باشید لبه های کیف را با دست بشوئید و از کشیدن برس یا اسکاج روی لبه ها خوداری نمائید.
• برای عمر بهینه کیف، ترجیحاً آن را با دست و به روش ذکر شده بشوئید و از ماشین لباسشویی استفاده نکنید.
• حواستان باشد که روی کار دستباف هرگز برس زبر یا شیء نوک تیز نکشید.